Sposoby Miasta Bydgoszcz na niską emisję

Wymiana starego pieca na bardziej przyjazny dla środowiska, przyłączenie budynku/lokalu do miejskiej sieci ciepłowniczej, stosowanie odpowiedniej jakości paliwa, ocieplenie budynku czy też korzystanie z transportu zbiorowego to sposoby na poprawę jakości powietrza, po które może sięgnąć każdy mieszkaniec. By efekty tych działań były jak najszybciej widoczne, miasto Bydgoszcz priorytetowo zajmuje się ochroną powietrza, aktywnie wspierając te działania.

Głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza w Bydgoszczy są gospodarstwa domowe, z kominów których, w wyniku spalania różnego rodzaju paliw, do atmosfery przedostają się dwutlenek węgla, tlenki siarki, tlenki azotu, a także pyły zawieszone (PM). Te ostatnie ze względu na niewielką wielkość cząsteczek są szczególnie niebezpieczne, gdyż mają one zdolność wnikania do płuc i krwioobiegu, powodując wiele konsekwencji zdrowotnych, w tym choroby układu oddechowego i nowotwory. Ponadto pył zawieszony zawiera substancje toksyczne, takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (benzo(a)piren), metale ciężkie oraz dioksyny i furany. W trosce o mieszkańców Urząd Miasta Bydgoszcz sukcesywnie prowadzi działania, zmierzające do poprawy jakości powietrza, a jednym z głównych kierunków jest modernizacja systemów ogrzewania, ponieważ w dużym stopniu to, czym oddychamy, zależy od samych mieszkańców miasta. To oni bowiem decydują, w jaki sposób ogrzewają swoje mieszkania, jakiego typu opał stosują czy też z jakiego środka transportu korzystają najczęściej. Miasto postanowiło dokładnie rozpoznać skalę i przyczyny problemu emisji zanieczyszczeń z kominów domów czy kotłowni poprzez liczenie źródeł ciepła w ramach kampanii „Policzmy się z niską emisją”.

Tabela 1 Wyniki Inwentaryzacji z 2015 r.

Ilościowe zestawienie źródeł ogrzewania na paliwa stałe [szt.]

Kotłownie	6701	28,79%
Piece etażowe (ogrzewające cały lokal)	2316	9,95%
Piece typu trzon kuchenny (angielka)	105	0,45%
Piece kaflowe	12428	53,39%
Piece typu koza na drewno	151	0,65%
Kominki	1555	6,68%
Inne (westfalka)	21	0,09%
Łącznie	23277	100,00%

Przeprowadzona inwentaryzacja źródeł ciepła pokazała, że w Bydgoszczy eksploatowanych jest ponad 20 tys. urządzeń grzewczych opalanych węglem i drewnem. Dużo do życzenia pozostawia nie tylko jakość surowca, ale także stan techniczny wykorzystywanych urządzeń. Kominy są nieczyszczone, instalacje wadliwe, a efekt widoczny w postaci unoszonych nad domami kłębów czarnego dymu. Nierzadko w domowych piecach spalane są także odpady – torby foliowe, kartony po mleku, opakowania po maśle, a najbardziej nierozważni wrzucają do domowych palenisk także opony i polakierowane fragmenty mebli. Bydgoszcz w najbliższym czasie planuje ponowną inwentaryzację źródeł niskiej emisji.

Największe zanieczyszczenie powietrza, w tym emisję pyłu PM10, odnotowuje się w dzielnicach: Bocianowo, Śródmieście, Stare Miasto, Wilczak, Okole, Miedzyń, Jary, Prądy, Szwederowo, Osowa Góra, Czyżkówko oraz Górzyskowo.

Wpływa na to rodzaj zabudowy jednorodzinnej oraz wielorodzinnych – kamienic. Swój wpływ ma także na emisję transport, gdyż w pobliżu głównych szlaków komunikacyjnych to on warunkuje jakość powietrza.

 

Skutki niskiej emisji mogą być niestety bardzo poważne i dotyczyć każdego mieszkańca. Wnikające do naszego układu oddechowego cząsteczki pyłów mogą powodować pozornie niewielkie dysfunkcje naszego organizmu, np. rozdrażnienie, podrażnienie śluzówek oczu czy alergię. Mogą również przyczyniać się do wielu poważnych schorzeń: astmy, obturacyjnej choroby płuc czy nawet nowotworów. Potwierdza to nie tylko wiele światowych organizacji zajmujących się badaniami zdrowia, np. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że zanieczyszczenia powietrza skracają długość życia każdego Polaka o 9 miesięcy. Rocznie w Polsce z powodu zanieczyszczenia powietrza umiera ok. 45 tysięcy osób. Konsekwencje zdrowotne to jednak nie jedyne efekty niskiej emisji. Przyroda również cierpi z powodu obecnych w powietrzu zanieczyszczeń. Jeśli dodamy do tego czarno – szare zacieki na budynkach, zniszczone elewacje czy też korozję przedmiotów metalowych, to okaże się, że skala zniszczeń może być bardzo duża.

Miasto wspiera mieszkańców

Miasto zachęca mieszkańców do stosowania ekologicznych i bezpiecznych dla zdrowia rozwiązań grzewczych. Na bieżąco monitorowane są możliwości uzyskania dofinansowania zarówno ze środków zewnętrznych jak i angażowanie środków z budżetu miasta.

Miasto Bydgoszcz w 2018 r., w zakresie wspierania mieszkańców w ograniczaniu niskiej emisji, wzięło udział w konkursach na projekty zewnętrzne i uzyskało dofinansowanie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska w Warszawie oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Toruniu na poniższe projekty:

1. Likwidacja niskiej emisji wspierająca wzrost efektywności energetycznej i rozwój rozproszonych odnawialnych źródeł energii – KAWKA II.

Podpisanie umowy nastąpiło w grudniu 2015 r., a realizacja odbyła się od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2018 r. Całkowita wartość projektu wynosiła 7 120 026,81 zł., z czego dofinansowanie z WFOŚiGW stanowiło 547 671,97 zł, NFOŚiGW dotował 2 840 597,49 zł., a ze środków budżetu miasta zagospodarowano 2 028 601,92 zł. Wysokość dofinansowania dla mieszkańców wynosiła 50% w przypadku inwestycji i 90% w przypadku działań edukacyjnych.

W wyniku przeprowadzenia powyższego projektu zlikwidowano 237 sztuk nieekologicznych urządzeń grzewczych opalanych paliwem stałym oraz zainstalowano 167 sztuk ekologicznych źródeł ciepła.

2. Program priorytetowy „EKOpiec 2018”.

Podpisanie umowy nastąpiło 9 listopada 2018 r., a termin realizacji trwał od 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2018 r. Wartość całkowita projektu wyniosła 601 152,18 zł., dofinansowanie z WFOŚiGW w Toruniu stanowiło 142 000 zł., a z budżetu miasta przekazano 142 000 zł. Dofinansowanie udzielane było w formie dotacji w kwocie 4 000 zł.

Celem programu było ograniczenie niskiej emisji poprzez wymianę źródeł ciepła zasilanych paliwami stałymi w budynkach i lokalach mieszkalnych. Beneficjentami programu byli właściciele lub współwłaściciele nieruchomości stanowiącej budynek mieszkalny jednorodzinny lub lokal mieszkalny, wykorzystywany w całości na własne potrzeby mieszkaniowe. W wyniku przeprowadzenia powyższego projektu zlikwidowano 89 sztuk nieekologicznych urządzeń grzewczych opalanych paliwem stałym oraz zainstalowano 71 sztuk ekologicznych źródeł ciepła.

3. Uchwała Nr XLV/908/17 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 31 maja 2017 r. w sprawie „Zasad udzielania dotacji celowej na dofinansowanie kosztów inwestycji z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej, dotyczących realizacji zadania pn. „Ograniczanie emisji pyłu PM 10, benzo(a)pirenu – wymiana ogrzewania nieekologicznego na ekologiczne – rekompensata”, trybu postępowania w sprawie udzielania dotacji, sposobu jej rozliczania oraz sposobu kontroli wykonywania zleconego zadania”.

Termin realizacji zadania obejmował lata 2017 – 2018. Wartość całkowita zadania wynosiła 1 017 000 zł., na które przeznaczono środki z budżetu miasta. Dofinansowanie udzielane było w formie dotacji w kwocie 3 000 zł. Celem programu było ograniczenie niskiej emisji poprzez wymianę źródeł ciepła zasilanych paliwami stałymi w budynkach i lokalach mieszkalnych. Beneficjentami były osoby fizycznych oraz wspólnoty mieszkaniowe ujęte w uchwale w zamkniętym katalogu, które wcześniej zgłosiły swoje uczestnictwo do wycofanego przez rząd programu „KAWKA III”.

4. Uchwała Nr IV/21/14 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 30 grudnia 2014 r. w sprawie zasad udzielania dotacji celowej na dofinansowanie kosztów inwestycji z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz trybu postępowania w sprawie udzielania dotacji i sposobu jej rozliczania, zmienionej uchwałą nr XII/181/15 z dnia 27 maja 2015 r. (Dz. Urz. Woj. Kuj. – Pom. z 2015 r., poz. 188 i poz. 1802).

Co roku Miasto Bydgoszcz planuje w swojej Wieloletniej Prognozie Finansowej środki własne na realizację zadania jakim jest ograniczenie niskiej emisji. Zgodnie z zapisami uchwały Miasto Bydgoszcz przyznaje właścicielom, współwłaścicielom i najemcom samodzielnych lokali lub budynków mieszkalnych usytuowanych na terenie miasta, dofinansowanie w wysokości 100% kosztów poniesionych na zakup urządzenia ekologicznego, jednak nie więcej niż 3 000 zł. Jednym z warunków przyznania dofinansowania jest posiadanie, w chwili złożenia wniosku, sprawnego technicznie, trwale związanego z obiektem budowlanym jednego źródła ogrzewania opalanego paliwem stałym, w szczególności pieca lub kotła opalanego węglem. Likwidacja kotła lub pieca węglowego oraz zakup urządzenia ekologicznego może nastąpić dopiero po podpisaniu umowy w Urzędzie Miasta Bydgoszczy. Dofinansowanie udzielane jest do następujących ekologicznych urządzeń grzewczych: kotłów elektrycznych, olejowych, gazowych, automatycznych kotłów opalanych biomasą bez możliwości spalania innych rodzajów paliwa, urządzeń wykorzystujących energię ziemi (pompy ciepła), urządzeń wykorzystujących energię elektryczną, urządzeń pobierających energię z sieci ciepłowniczej.

Wnioski o przyznanie dotacji należy składać do Urzędu Miasta Bydgoszczy nie później niż do 31 października roku budżetowego, w którym wypłata dotacji miałaby nastąpić.

5. Pozostałe inicjatywy

Udzielanie dotacji to jednak nie jedyne działania miasta w tym zakresie. W związku z tym, że najtańszą energią jest ta, która nie została zużyta, podejmowane są również prace termomodernizacyjne. Ocieplenie ścian budynków, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, remont instalacji elektrycznej oraz montaż instalacji fotowoltaicznej to działania, które do końca 2020 r. zostaną zrealizowane w 27 miejskich budynkach: szkołach, przedszkolach i w Pałacu Młodzieży. Projekt o wartości ponad 100 mln zł został dofinansowany z Regionalnego Programu Operacyjnego. Ponadto realizowane są inwestycje w odnawialne źródła energii, m.in. na terenie Schroniska dla Zwierząt w Bydgoszczy, Kujawsko – Pomorskiego Centrum Edukacji Ekologicznej w Myślęcinku, a także Miejskich Wodociągów. Nie bez znaczenia dla ochrony powietrza jest także rozbudowa i modernizacja miejskiej sieci ciepłowniczej. Komunalne Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej do końca 2022 r. w ramach projektu pn. „Budowa sieci ciepłowniczej na terenie miasta Bydgoszczy umożliwiającej wykorzystanie energii cieplnej wytworzonej w warunkach wysokosprawnej kogeneracji”, wybuduje ponad 18 km nowej sieci ciepłowniczej oraz 106 przyłączy i nowoczesnych węzłów ciepłowniczych. Wartość inwestycji wynosi ponad 73 mln zł.

 

Informację przygotował: Abrys Sp. z o.o we współpracy z Wydziałem Zintegrowanego Rozwoju Urzędu Miasta Bydgoszczy